Д Пүрэвдорж Хөх даалимбан тэрлэг

Уянгын оршил
***********
-Цэрэг эрсийн улаан тоос
Цэцгэн дундуур татаад явсан юм
Цээжин дотор хагацал орхиод
Цэнхэр уулсыг даваад явсан юм
Олон эрчүүл дуугаа дуулаад
Онгон талаар давхиад явсан юм
Орон гэртээ зайгаа орхиод
Одтой адил харваад явсан юм
Сарних тоосны нэгэн үзүүрт
Саруул нүдээ би чилээж
Санаа алдан сүүгээ өргөн
Сар шиг мэлтрэн гаднаа үлдсэн юм
Хөдөө нутгийн хөх алсад
Хөл хүнд шинэхэн бэр
Ардын хувьсгалт улаан цэргийн
Ар гэр болж үлдсэн юм
Говийн ганц хайлаас адил

Голт зүрхэндээ хайраа хадгалж
Тэнгэрийн хаяанд цэг шиг торойн
Тэр жил би нөхрөө үлдсэн юм
Хүний хүүд хайртайн эрхээр
Хүлгийн тоос зүрхэндээ унагаж
Хүлээх хоногийн эхэн шөнийн
Хүйтэн дэрэнд хацраа хайрсан юм
Өрхний хошуу тэр шөнө
Өрөөсөн даль шиг тоононд хөдөрч
Хоймор буусан сарны туяа
Хоёр хуваасан толь шиг байсан юм
Халх голын дайны түгшүүр
Хамаг сэтгэлд дарамт болж
Алтан нарыг тэрхэн зуур
Алгаар хааж болохоор байсан юм
Амьдралын босго дөнгөж алхсан
Арван найман насанд ингэж
Хаа холоос дарины хаяг
Халуун зүрхэнд хаг хаясан юм
Эр нөхрөө дайнд үдсэн
Эхнэр байхын учрыг хэлэх үү
Энгэр хумисан залуу цагийн
Эхний шөнийн уртыг хэлэх үү
Ороо морь шиг хулжсан нойронд
Орчлон холыг хугацан бодсоор
Өдөлж гүцээгүй цурам ухааны
Өчүүхэн жигүүр цуцаж билээ
-Цэрэг эрсийн улаан тоос
Цэцгэн дундуур татаад явчсан юм
Цээжин дотор хагацал орхиод
Цэнхэр уулыг даваад явчсан юм
Олон эрчүүл дуугаа дуулаад
Онгон талаар давхиад явчсан юм
Орон гэртээ зайгаа орхиод
Одтой адил харваад явчсан юм


Уянгын өрнөл
*********
-Цэвэрхэн хүүхнүүд үрээ тэврээд
Цэцгэн дундуур нөхрөө үдсэн юм
Цэргийн хүүд хайраа өгөөд
Цэнхэр уулсаа түшээд үлдсан юм
Олон эхнэр зүрхээ дараад
Онгон талаар ханиа үдсэн юм
Орон гэрээ өөд нь татаад
Одот тэнгэрээ өргөөд үлдсэн юм
Өглөө нь харин үүр цүүрээр
Өрхөө би цэлийтэл татаад
Өөдөлж яваа айл байг гэж
Өрдөнөрдөн галаа түллээ
Хадам аав хяраанаар ирээд
Хар чийгэнд эмээлтэй нь уясан
Унаа хөтлөө хоёр морь
Уяан дээр чичрэн байлаа
Миний нөрхийн наадамд унадаг
Мичид сартай хонгор морь
Намайг хараад үүрсэм болсноо
Найман ганзага цацлан шилгээв
Энэ бид хоёр л адилхан
Эзнээ үгүйлжээ гэж бодоод
Эмээлий нь авч нуруугий нь амраан
Эрдэнийн сайхан толгойгий нь илэв
Сайн морь эзнээ гэдэг юм
Санаа дагаад ч тэр билүү
Сажихын төдий нэхэн харвал
Сайхан нүд нь нулимстай байлаа
Тэсгэл алдсан сэтгэл гэдэг
Тэгтлээ амархан уулзах юм шиг
Тэнгэр өнгөтэй цэнхэр даалимбаар
Тэр өдөртөө тэрлэг эсгэлээ
Эрдүү өргөн цээжий нь бодож
Энгэр юугий нь цээлхэн тавьлаа
Эрэгцээ морины эргээ бодож
Элбэг сайхан ташаа тавьлаа
Уургын уртыг барина хэмээн
Уужим сайхан суга тавилаа
Уулын жавар унана хэмээн
Унаган туурай нударга тавьлаа
Улаа бутарсан царайгий нь бодож
Ухаа торгоор эмжээ билээ ...
Удаан өмсөх эдэлгээ бодож
Ураа гарган шаглаа билээ
Унгах нойроо хагаслан байж
Унаган өндгөө татган байж
Уяран баясан суугаа билээ
Торгоны үйл биш ч гэлээ
Тоостой газар тавиагүй билээ
Той хуримынх бус ч гэлээ
Тостой гараар бариагүй билээ
Эргээд ирэх өдрийг хүлээж
Эвхэн эвхэн тавиа билээ
Эр нөхрөө санах цагтаа
Эргэн эргэн үзээ билээ
Цэвэрхэн хүүхнүүд үрээ тэврээд
Цэцгэн дундуур нөхрөө үдсэн юм
Цэргийн хүүд хайраа өгөөд
Цэнхэр уулсаа түшээд үлдсэн юм
Олон эхнэр зүрхээ дараад
Онгон талаар ханиа үдсэн юм
Орон гэрээ өөд нь татаад
Одот тэнгэрээ өргөөд үлдсэн юм

Уянгын буцалт
 ***************
-Галын шугаманд цэргийн зүрх
Ганцаараа байх ёсон байхгүй
Дайны талбарт гэргийн зүрх
Дайчин нөхрийнхөө цээжинд явдаг юм
Эр цэргийн эхнэр гэдэг
Эмэгтэйн төдий нэрийг хэлдэггүй
Хортон дайсны сум онодоггүй
Хоёр амины нэгнийг хэлдэг юм
Эгэл цэргийн ар гэрийн
Эх орон харж байдаг юм
Хэрвээ зөрчвөл урвасанд тооцох
Хэвлээгүй хууль бас байдаг юм
Үүнийг би хүндлэн сахиж
Үүр шөнөөр хүлээж байсан юм
Үеийн олон хүүхнүүд цөм
Үнэнч хэвээр хүлээж байсан юм
Хаврын нуур шиг алдрах насаа
Хайлган хайлган хүлээж байсан юм
Хангайн согоо шиг ариун биеэ
Хадгалан хадгалан хүлээж байсан юм
Намрын хонгор салхин дунд
Найган найган хүлээж байсан юм
Намираа хурыг санан гансрах
Навч шиг гансран хүлээж байсан юм
Тэгэвч бид фронтын ар талаас
Тэмцлийн тэнхэлийг түшиж өгсөн юм
Амьдралын их хувь заяаг
  
Айл бүхэнд авч явсан юм
Халх голын ус тэгэхэд
Хамаг олны зүрхэнд урсаж
Харийн дайсанд өргөн далайж
Хат аагисан илд болсон юм
Зүрхэнд урссан тэр голын
Зүүн баруун хоёр эрэг
Үүнэн худлын завсар татсан
Үүрийн туяа шиг зааг байсан юм
Цээжин дотор бөмбөг нижигнэж
Цэрэг эрсийн алхаа нижигнэж
Хүний түшүүрт сэтгэл дотор
Хүнд танкийн мөр гарсан юм
Аль нь вэ гэдэгт эргэлзээгүй ч
Атгаг сэтгэл намайг ээдрээж
Амь эрсэн суман дундах
Амраг нөхөртөө зовж явсан юм
-Галын шугаманд цэргийн зүрх
Ганцаараа байх ёсон байхгүй
Дайны талбарт гэргийн зүрх
Дайчин нөхрийнхөө цээжинд явдаг юм
Эр цэргийн эхнэр гэдэг
Эмэгтэйн төдий нэрийг хэлдэггүй
Хортон дайсны сум онодогүй
Хоёр амины нэгийг хэлдэг юм

Уянгын тайлал
***********
-Цэрэг эрсийн улаан тоос
Цэцгэн дундуур татаад ирлээ
Цээжин дотор учрал зарлаад
Цэнхэр уулыг даваад ирлээ
Олон эрчууд дайснаа дараад
Онгон талаар давхиад ирлээ
Орон гэртээ зайгаа эзлээд
Одтой адил харваад ирлээ
Халагдаж ирэх цэргийн сургаар
Хадам аав сумын төв уруу
Унаа хөтлөө хоёр морьтой
Улсын түрүүнд давхиад явчлаа
Хөөрөн сэнсрэх сэтгэл гэдэг
Хөл газар хүрэхгүй дэрвэж
Хө